Қазір энциклопедияны танымал ғалымдар құрастырмайды
– Асылхан Мамашұлы “Ұлттық энциклопедия” деген не? Энциклопедия құрастыруың шарты бар ма?
– Энциклопедияға бір сөзбен анықтама беру қиын. Жалпалыма айтқанда, адамзаттың ғасырлар бойы жинаған барша білім-ғылымның жиынтығы деуге болады. Энциклопедияның өзі негізінен екіге бөлінеді, бірі әмбебап, екіншісі салалық энциклопедия. Мәселен, ғылының немесе өнердің бір ғана саласына арналған энциклопедиялар бар. Тіпті моральдік құндылықтар энциклопедиясы да болған. Әмбебап энциклопедия осы салалық энциклопедиядағы ірі ұғымдар мен түсініктерден, терминдер мен оқиғалардан құралады. Қазіргі біздің түсінігіміздегі әмбебап энциклопедиялардың бірегейі ХVIII ғасырдан шыға бастаған «Британика» ғой. Британиканы құрастырушылардың өздері ғылым мен өнерде танымал адамдар болған, Британиканың өте құнды еңбек ретінде әлі күнге жоғары бағаланатыны содан деседі. Салыстырмалы түрде айтсақ, қазір энциклопедияны танымал ғалымдар құрастырмайды, бұрын ғылымның немесе өнердің бір саласымен тікелей шұғылданбаған, тек жанама қатысы бар редакторлар да құрастыра береді.
Екеуінде айырма бола ма, жоқ па, оны өзіңіз ойлаңыз. Энциклопедия құрастырудың бірінші шарты – қажеттілік. Сіздің еліңізде, сіздің тіліңізде энциклопедияға зәрулік, мұқтаждық бар ма? Мәселен, қазақ тілінде энциклопедия керек пе еді? Қазақстанның алғашқы энциклопедиясы он екі томдық «Қазақ совет энциклопедиясының» құрастырылғанына енді ғана қырық жыл болды. Қазақ ғылыми білімі жетіліп, жинақталған кезде құрастырылды. Яғни, екінші шарты – ғылыми әлеует екен.
– Энциклопедия бір-ақ рет жазыла ма әлде жаңартуды қажет ете ме?
– Энциклопедия құран емес қой. Адамзаттың ғылыми білімі мен өнері жетіліп, қоғам өскен сайын энциклопедия да өзгеріп, дами береді. XVII ғасырда жоқ терминдер мен ұғымдар қазір бар. Тіпті, сол кезде бар терминдердің де жаңалығы болуы мүмкін.
– Қазақстан ұлттық энциклопедиясының өткені мен бүгіні туралы айтарыңыз?
– «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясы тақыр жерден жасалған жоқ. Оның алдында әлгінде аталған он екі томдық «Қазақ совет энцилопедиясы», «Қазақ ССР-інің қысқаша бес томдық энциклопедиясы» тұрды.
Бірақ, «Қазақстан» энциклопедиясы он томнан аспады. Он екі томның ішіндегі советизмді қысқартып тастағанда бірнеше том өзінен-өзі азайып қалды. Оған Қазақстанның жаңа көзқараспен қайта жазылған тарихы мен мәдениеті, өнері мен ғылымы қосылды. Әр жерде бөлек жарияланып, ғылымның әр саласында жатқан дүниені бір кітапқа жинақтау үшін де білім керек. Бұл тұрғыда «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясын құрастырушылардың бірі ретінде он екі томдық «Қазақ совет энциклопедиясын» құрастырушылардың еңбегіне талай рет тәнті болғам. 1968 жылдары академик Мұхамеджан Қаратаевтың жетекшілігімен жұмыс істеген редакция құрамы кейінгімен салыстыруға келмейтіндей үлкен болды. Энциклопедия редакциясының ішіндегі салалық редакциялардың әрқайсысында ондаған танымал ғалымдар жұмыс істеді. Соған сәйкес, энциклопедия статусының өзі өте жоғары болды. Мемлекет тарапынан мейлінше қамқорлық жасалды. Кейбір танымал ғалымдар бәрін қойып, энциклопедиялық мақалаларының қаламақысымен-ақ тұрмысын түзеп алғанын естігенбіз. Салыстырмалы түрде айтсақ, 1998 жылдан басталған он томдық «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясының әрбір салалық редакциясында бір адам ғана жұмыс істеді.
Энциклопедия ғылым жасамайды, жасалған ғылымды жинақтайды десек те, бір редактор бірнеше ғылым саласынан материал өңдеп жазуы «Британика» тұрғысынан алғанда күлкілі көрінуі мүмкін. Дегенмен, авторлар тәуелсіздіктің бас кезіндегі эйфориямен энциклопедиялық мақала жазды, қаламақыға кітап қана алды. Энциклопедия аяқталмай тұрып та ақпарат құралдарында талай рет орынды, орынсыз сын жазылды. Бұл ретте «ғылымы қандай болса, энциклопедиясы сондай болады» деп жауап берер едім. Қолда бар күшті ұйымдастырып, он томдықтың негізін құрастырушы ретінде алғашқы бес томның кезінде бас редактордың орынбасары болған марқұм Тілеухан Жұмахановты айтар едім. Былайғы жұрт он томды он кітап деп түсінуі мүмкін. Шындығында, он томыңыз он жылда шыққан бір кітап. Ішкі сілтемелер арқылы бір-бірімен тығыз байланысып жатқан мақалалардың негізгі жүйесін жасаушылардың басында сол кісі тұрды. Одан кейін әрбір салалық редакция меңгерушілері де кейіннен өздері де ғылыми атағы жоқ ғылыми қызметкерге айналды. Он томдық энциклопедия жасалып жатқан тұста салалық энциклопедия мен облыстық энциклопедиялар және бірнеше тұлғалық энцилопедиялар құрастырылды.
Бірақ, Абайдың 150 жылдығында шыққан «Абай» энциклопедиясынан өзге көпшілігін он томдықтан балалаған энциклопедиялар болды-ау деп ойлаймын.
– Энциклопедияның онлайн түрінің қолданысқа толық енуіне не кедергі? wikipedia энциклопедияның орнын басып кеткен жоқ па? Толық қанды энциклопедияны жасап шығу үшін не істеуге болады.
– «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясының онлайн түрі қазірдің өзінде шықты деуге болады. Өкінішке қарай, қазақша уикипедияда жүрген деректердің көпшілігі он томдық энциклопедиядан алынғанын байқаймын. Кейде гуглдан бірдеңе іздесем, баяғыда өзім жазған немесе өзім редакциялаған ұлттық энциклопедияның мақаласы шыға келеді. Менің білуімше уикипедия жасаушылар мен ұлттық энциклопедияның меншік иесі «Қазақ энциклопедиясы» екі бөлек заңды тұлға. Компьютерде сақтаулы тұрған он томдық қыруар еңбектің аяқ астынан уикипидея болып шыға келгеніне таңғалғанмын. Бәлкім, екі мекеме өзара келіскен шығар, әлде су тегін сыйлай салды ма екен, ол жағын білмеймін.
Бірақ «Қазақ энциклопедиясының» басшылығы, жаңылмасам Бауыржан Жақыптың тұсында энциклопедияны онлайнға айналдырудың орнына әлдекімдерге бере салғаны қызық. Ол біріншіден, қыруар ақша, екіншіден моральдық құқық деген де бар ғой. Иен байлықты иелене кеткен уикипиедяшылар енді әрі қарай ұқсатып алып кетсе жақсы. Оның да шарттарын байқап көргем, әр мақаланы әрі қарай әркім дамытып, күзеп-түзеп отыруға болады екен. Егер оны сәтімен жасаса, болашақта бәлкім том-том кітаптың орнын уикипедия басар. Дүниенің бәрі онлайнға көшіп жатқанда бұрынғыдай кірпіш кітаптар керек пе, жоқ па деп мен де ойланып қоямын. «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясының үшінші томынан сегізінші томына дейін қатыстым, бірнеше томының тұсында жауапты хатшы болдым, ал кейінгі «Қазақ энциклопедиясының» жұмыстарынан аса хабарым жоқ.
– Әңгімеңізге рахмет!
«The Qazaq Times»
Энциклопедия дегеніміз не? — Ғылым
Вызшақ: Қызықты энциклопедия.
Еңбекқор мен жалқауМазмұны
- Энциклопедизм туралы мәліметтер
- Идеологиялық негіз
- мақсаттар
- Энциклопедия туралы мәліметтер
- Сенімді емес, ақыл-парасатты қолдану
- Зайырлы идеологияның болуы
- Революциялық рух
- Жазбаларда мол
- Анықтамалар жүйелі
- Энциклопедия авторлары
- Әдебиеттер тізімі
The энциклопедизм Бұл батыстық философияның зияткерлік қозғалысы, оның идеялық-философиялық принциптерін энциклопедистер деп аталатын ойшылдар жариялады.
Энциклопедия 18 ғасырдың екінші жартысында жазылды және редакцияланды, оған көптеген әйгілі жазушылардың үлесі қосылды, олардың ішіндегі ең әйгілі Денис Дидро (1713-1784) және Жан Ле Ронд д’Алемберт (1717-1783) болды.
Энциклопедияның пайда болуы оның атауын алады Энциклопедия немесе өнер, ғылым және кәсіп туралы негізделген сөздік, ол 1751 — 1772 жылдар аралығында жарық көрді.
Кітап 17 томдық мәтіннен тұрады, оған 11 табақша қосылады. Өз кезегінде, 1776 және 1780 жылдар аралығында мәтіннің 4-іне, 1 табақшаға және 2 индекске бөлінген тағы 7 томдық қосымшалар қосылды. Барлығы, Энциклопедия Ол, кем дегенде, өндірістің бастапқы кезеңінде шамамен 28 томды құрайды.
Алайда, бұл ағартушылық жобаға дейін бұған дейінгі бастамалар болған. Өз кезегінде Франция энциклопедиялық бастама өзінің цензурасын көтерушілерді, соның ішінде үкіметті теңгерімге алған мадам де Помпадур (1721-1764) сияқты дворяндар қайраткерлерінің қолдауының арқасында сәтті болды. және діни қызметкерлер.
Осылайша, оппозицияның басты себебі ағартушылық идеялардың революциялық сипатында болды. Осылайша, энциклопедия иллюстрация шеңберінде болды, оның тұжырымдамалары сол кездегі дінмен және француз монархиясымен тікелей қақтығысқан.
Өз кезегінде энциклопедистер надандықпен күресу үшін білімді жинақтау және тарату басты мақсаты болды. Негізгі мақсат институционалдандырылған сенім мен абсолютизм арқылы енгізілген озбырлықтың негіздерін бұзу болды.
Осы мағынада билік принципіне күмән келтірілді.
Энциклопедизммен осындай көлемдегі интеллектуалды ерліктер кейінгі жылдары көптеген тілдерде және елдерде жүзеге асырылды. Индекстелген жазбаларды жаңарту және энциклопедияларды көбірек адамдарға жеткізу үшін күштер екі еселенді.
Осы мақсатта мамандардың көбірек санын талап ету қажет болды. Соңғы кездері энциклопедия ойластырылған рух пен мәнді жаңартуды технология өз мойнына алды.
Энциклопедизм туралы мәліметтерБірінші энциклопедия француз емес және 18 ғасырда пайда болған жоқ, бірақ Плиний ақсақалдан бастау алған қашықтан бастау алады. Табиғи тарих, Ежелгі Римде.
Орта ғасырларда арабтар мен византиялықтар арасында осындай күш-жігер болды; тіпті қытайлықтар Сун династиясы кезінде (960–1279) осылай жасаған. Еуропада энциклопедиялық шығармалар Қайта өрлеу дәуірі мен классикалық идеялардың әсерінен 16-17 ғасырлар аралығында жарық көрді.
Алайда бұл прекурсорлардың ешқайсысы әсер етпеді Циклопедия, ол 1728 жылы шыққан және оны ағылшын Эфраим Чамберс жасаған (1680-1740).
Осылайша алғашқы заманауи энциклопедия англосаксондық болды және француздар оны өз тілдеріне аудару туралы ойланғанға дейін басқа тілдерде жарық көрді. Алайда Дидро одан әрі қарай жүріп, бұл жобаны өз дәуіріндегі барлық білімдердің шынайы жиынтығына, түпнұсқа мазмұнға айналдыруға шешім қабылдады.
Идеологиялық негіз
Жоғарыда айтылғандай, энциклопедия Ағарту дәуірімен, сондықтан иллюстрациямен тығыз байланысты. Француз энциклопедиясы үшін де, Чемберстің ізімен шыққан ағылшын энциклопедиясы үшін де толықтай жарамды.
Өз кезегінде энциклопедия франкофониялық философияның идеологиялық қоректік заттарын алады, бұл олардың Греция мен Римнің саяси салтанат құрған жылдарындағы дүниетанымына деген бағасын жандандырады.
Энциклопедизм бәрінен бұрын фундаментальды идеологиялық өсиетті — зайырлылықты ұстанумен ерекшеленді.
Бұл тұрғыда білім өткен дәуірде қалыптасқан схоластикаға мүлдем тәуелсіз болуы керек, сондықтан энциклопедияның мазмұны белгілі бір діни ілімдерге сәйкес емес, бақылау арқылы тексерілген фактілерге сәйкес келетін жалпыға бірдей білімге сәйкес жасалынған болар еді.
Демек, энциклопедизм теологиялық емес, гносеологиялық және философиялық қозғалыс болды деп айтуға болады.
Ақыл сенімден басым болғандықтан, фактілер жеке сенімдерге немесе діни конфессияларға қарағанда өзекті болып табылады, олар субъективтілік пен импозияцияға тәуелді, олар әдетте өз істерін біле бермейтін қуатты секторлар жүзеге асырады.
Білімді осылайша оның құрылымын шынымен білетіндер таратады және жазады.
мақсаттарЭнциклопедизмнің негізгі мақсаты, оның Англиядағы бастапқы күйіне немесе Франциядағы модернизацияланған нұсқасына қарамастан, мүмкін болатын барлық білімдерді бірнеше томдыққа біріктіру болды.
Осы мақсатта сол кезде, яғни 18 ғасырда қаншалықты белгілі болғандығы туралы тізімдеме жасалды. Мұның мақсаты сол даналықтың барлығын алып, оны келешекте пайдалану үшін болашақ ұрпаққа беру болды.
Демек, энциклопедиядағы білімнің жинақталуы Дидро өзі үшін адамдарды мәдениетті етудің, оларға білім берудің әдісі болды, осылайша олардың ағартушылық жағдайы оларға ізгілік, демек бақыт сыйлады.
Бұған энциклопедизм өз уақытының қажеттіліктеріне жауап бергенін қосқан жөн. Егер энциклопедистер адамдардың бақытын іздесе, бұл монархиялық мемлекет оны бере алмайтындығы туралы түсінік болғандықтан болды.
Идеологтардың айтуы бойынша энциклопедия құру үкіметтік және шіркеу цензурасының нысаны болған идеялардың кең таралуына қызмет етті, олардың арасында құлдықты жоюға немесе адамдар арасындағы теңдікке байланысты идеялар болды.
Осылайша және жоғарыда айтылғандарға сәйкес энциклопедизмнің сипаттамаларын қорытындылауға болады:
- Бүгінгі күнге дейін белгілі болған барлық мүмкін білімдерді жүйелі және жүйелі түрде, әр түрлі білім салаларында құрастырыңыз.
- Білімді көпшілікке таратыңыз, олар келесі ұрпақтармен, ал кейінгі ұрпақпен осылай жасайтындай етіп таратыңыз, өйткені пайдасыз білім жоқ.
- Халықты бақытқа қол жеткізетін және оның надандық, варварлық пен бағынушылық күйінен бас тартатын азаматтық қасиеттерге ие болатындай етіп тәрбиелеу.
- Саяси және діни цензураның кедергілерін жою, бұл белгілі бір білімнің революциялық, диверсиялық, күнәкар немесе абсолюттік монархия мен шіркеудің мүдделеріне қайшы екендігі туралы көпшілікке мәлім болуына жол бермеді.
- Әдетте цензураға ұшыраған және белгіленген режимнің қудалауына түскен авторлардың жұмыстары мен ойларын жариялаңыз.
Ағартушылық қағидаларын ұстана отырып, энциклопедистер рационалистер болып табылады, сондықтан олардың энциклопедиясындағы жазбалар табиғатты ортағасырлық схоластикада басым болған теологиялық немесе діни салдарларды ескермей түсіндіреді.
Зайырлы идеологияның болуыРационализммен қоян-қолтық зайырлылық энциклопедизм діни прозелитизмді емес, діни қызметкерлер емес, философтар мен ғалымдар жазған білімнің көзі болатындығын меңзеді.
Демек, бұл білім Інжіл сияқты канондық немесе қозғалмайтын емес, керісінше; ғылым мен техникадағы соңғы жаңалықтар мен жаңалықтарды қамтитын жаңартуларға мүмкіндік береді.
Революциялық рухЭнциклопедизм өзімен бірге монархтар мен діни қызметкерлерге ұнамайтын идеяларды әкелді, өйткені бұлар қолданыстағы жүйеге сын болды, егер ол бұқараның қолына түссе, қауіп төнуі мүмкін.
Бұл энциклопедистер ағартушылық жолына берілген идеологтар мен ойшылдар болғандықтан, онда құқықтар жарияланып, сол кезде ақылға сыймайды деп пайымдалған дәлелдер қолданылды.
Жазбаларда молДәлірек айтсақ, Франция энциклопедиясында 75000 жазба болды, оның 44000-ы негізгі, 28000-ы екінші дәрежелі, ал 2500-і иллюстрациялық көрсеткіштер болды.
Ауызша санау оның 17 томдық мақалаларында қамтылған 18000 бетте төгілген 20 миллион сөзден тұратын астрономиялық фигураны құрайды. Бұл Чамберстің елестеткенінен әлдеқайда көп.
Анықтамалар жүйеліЭнциклопедия таратқан білім жүйеге сәйкес алфавитке және қарастырылып отырған салаға сәйкес жүйеленген. Оның бір парағында, шын мәнінде, адамның бүкіл білімі жүйеленген толық схемасы бар.
Энциклопедия авторларыЭнциклопедияның авторлары шамамен 150 автор болды. Энциклопедия жаппай және көп салалы жұмыс болды. Сол жазушылардың арасында Дидро мен Д’Алемберт те болды, олар оның редакторы да болды.
Бұл іске басқалары Руссо, Монтескье және Вольтер қатысты. Энциклопедистердің бұл алып жобаны әзірлеуге қатысты интеллектуалды ниеттерімен емес, пікірлерінің айырмашылықтары болғанын атап өткен жөн.
Ең көп жазған француз энциклопедисті әзірге белгілі Энциклопедия Бұл Луи де Джокурт (1704-1779), 17288 мақаладан тұрады.
Энциклопедизм шеңберінде болған көптеген авторлар Франция бастан кешкен нәзік жағдайды өзгертуге мүдделі емес еді.
Бірақ соған қарамастан, Энциклопедия осылайша бұл мақсатқа қол жеткізді, өйткені бұл Франция революциясына қызмет еткен маңызды идеологиялық негіз болды.
Қысқаша айтқанда, энциклопедизм Ағартудың шыңы болды және оның пайдалылығы қазіргі кездегі Википедиямен салыстырылады, оның философиясы білім ақысыз.
Әдебиеттер тізімі- Агуадо де Сейднер, Сианг (2010). Энциклопедизм. Гватемала қаласы, Гватемала: Франциско Маррокин университеті. Newmedia.ufm.edu-дан қалпына келтірілді.
- Блом, Филипп (2005). Әлемді нұрландыру: Энциклопедия, тарих ағымын өзгерткен кітап. Нью-Йорк: Палграв Макмиллан.
- Берк, Питер (2000). Білімнің әлеуметтік тарихы: Гутенбергтен Дидроға дейін. Малден: Blackwell Publishers Inc.
- Донато, Клоринда және Маникуис, Роберт М. (1992). Энциклопедия және революция дәуірі. Бостон: Г.К. Зал.
- Голди, Марк және Воклер, Роберт (2016). ХVІІІ ғасырдағы саяси ойдың Кембридж тарихы. Кембридж: Кембридж университетінің баспасы.
- Лоу, Джон (1971). Энциклопедия. Нью-Йорк: Д.Маккай.
- Мэйги, Брайан (1998). Философия туралы әңгіме. Нью-Йорк: DK Publishing, Inc.
- Pontificia Universidad Javeriana Cali (жыл жоқ). Ғылым тарихы мен философиясы; Ғасырлық ақыл; Энциклопедистер — Ағартушылық. Кали, Колумбия, PUJ, гуманитарлық ғылымдар бөлімі. Pioneros.puj.edu.co сайтынан қалпына келтірілді.
Әлемді нұрландыру: Энциклопедия, тарих ағымын өзгерткен кітап. Нью-Йорк: Палграв Макмиллан.казахский | Люди, религия, язык и культура
Казах , также пишется Казак , тюркоязычный народ Центральной Азии, населяющий в основном Казахстан и прилегающие части Синьцзян-Уйгурского автономного района в Китае.
Казахи возникли в 15 веке из смеси тюркских племен, которые вошли в Мавераннахр примерно в 8 веке, и монголов, которые вошли в этот район в 13 веке. Они говорят на казахском, тюркском языке северо-западной, или кыпчакской, ветви, и преимущественно исповедуют ислам суннитского толка. В начале 21 века казахов было около 10 000 000 в Казахстане и около 1 400 000 в Китае (в основном в Синьцзяне), с небольшим количеством в Узбекистане, России и Монголии. Казахи — второй по численности тюркоязычный народ в Средней Азии после узбеков.
Казахи традиционно были кочевниками-скотоводами, круглогодично проживавшими в переносных куполообразных юртах (называемых гер с, или юртах), построенных из разборных деревянных каркасов, покрытых войлоком. Казахи мигрировали сезонно, чтобы найти пастбища для своего скота, в том числе лошадей, овец, коз, крупного рогатого скота и нескольких верблюдов. Рацион состоял в основном из молочных продуктов, дополненных бараниной. Перебродившее кобылье молоко (кумыс) и конина высоко ценились, но обычно были доступны только зажиточным.
Войлок делал палатку уютной внутри и снаружи и использовался для плащей. Шкуры предоставили одежду, контейнеры и стринги; из конского волоса вплетали веревку, а из рога делали ковши и другую посуду.
Еще из Британики
Казахстан
Казахи считают себя потомками прародителя, имевшего трех сыновей, от которых произошли основные подразделения казахов: Большая, Средняя и Малая орды ( orda s), которые занимали восточная, центральная и западная части того, что стало Казахским ханством и теперь является Казахстаном. Эти орды были разделены на более мелкие группы; основной единицей была расширенная семья, включающая не только родителей и неженатых детей, но и женатых сыновей и их семьи, которые жили вместе лагерем. Группы на разных уровнях родоплеменной иерархии имели вождей, но лишь изредка казахский народ или даже одна из орд объединялись под одним вождем.
Их кочевой образ жизни постепенно сократился из-за вторжения оседлого земледелия на пастбища.
В 19 веке все большее число казахов вдоль границ стали сажать некоторые культуры. Во время Первой мировой войны и снова при советской власти многие казахи были убиты в результате репрессий или стали жертвами голода; третьи бежали со своими стадами в Синьцзян в Китае или в Афганистан, а оставшиеся кочевники в конце концов поселились в колхозах. Большинство казахов в настоящее время являются оседлыми фермерами, которые разводят овец и другой домашний скот и выращивают сельскохозяйственные культуры. Однако в Синьцзяне осталось много кочевых групп.
Редакторы Британской энциклопедии Эта статья была недавно отредактирована и дополнена Адамом Зейданом.
Казахи XVI–XIX вв. | Оксфордская исследовательская энциклопедия азиатской истории
Выделите поисковый запрос- Сохранять
- Цитировать
- Отправить этот контент по электронной почте
Поделиться ссылкой
Скопируйте эту ссылку или нажмите ниже, чтобы отправить ее другу по электронной почте
Отправить этот контент по электронной почте
или скопируйте ссылку напрямую:
https://oxfordre.
Ссылка успешно скопирована
- Поделись этим
Войти Навигация по статье
Войти
Имя пользователя
Пожалуйста, введите ваше имя пользователя
Пароль
Пожалуйста, введите ваш пароль
Забыли пароль?
Нет учетной записи?
Статья Содержание
Сводная информация о показателях. сын Чингисхана. Возглавляя группу тюрко-мусульманских кочевников, они к концу XV века установили свою власть в казахской степи (ранее называвшейся Кыпчакской степью).
После падения джунгар в середине 18 века казахи начали проводить политику «двусторонней дипломатии» с Российской империей и цинским Китаем. Проще говоря, казахские ханы отправляли послов и в Россию, и к цинскому двору. Отношения между казахами и цинами заслуживают особого внимания, поскольку некоторые члены казахской династии даже были удостоены официальных титулов от цинского императора. Это дарование гарантировало право торговли в Синьцзяне и еще больше укрепило казахскую власть во всей степи.
В 19 веке территория казахских кочевников была разделена между Российской и Цинской империями.